کد مطلب:20089 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

غيبت شامل چه مواردي ميشود؟ آيا شبنشينيها و سخنهاي روزمره كه از ديگران ميگوييم (چه خوب و چه بد) غيبت است؟

غيبت آن است كه برادر دينيت را به آنچه نميپسندد، ياد كني.(1)

مصاديق غيبت بر سه قسم است:

ذكر قسم اول: نقص شرعي يا عرفي نسبت به غيبت شونده شده باشد و آن نقص بر شنونده پوشيده باشد، به طوري كه به فاش شدن آن، غيبت شونده راضي نباشد و غيبت كننده درصدد كوچك كردن شخص و عيبگذاري بر او باشد .

قسم دوم، نقل عيب پنهان است، ليكن نه به قصد مذمت كردن و يا عيب گذاردن و پست كردن، بلكه غرض ديگري مانند سرگرمي يا نقل شاهد مثال و يا از روي دلسوزي، كه شكي در حرام بودنش نيست.

قسم سوم، نقل عيب كسي نزد ديگري است. در اين صورت اگر گوينده در مقام سرزنش و مذمت كردن باشد، قطعاً حرام است، هر چند غيبت بودنش مشكوك است، زيرا اين نقل موجب اذيت و اهانت به مؤمن است كه شكلي در حرمت آن نيست.(2)

صريح كلمات فقها و روايات آن است كه در ذكر عيب ديگري فرقي نيست كه نقص بدني باشد يا نَسَب يا خُلق (اخلاق) در گفتار و كردار، در دين يا دنيا و در امور راجع به او (مانند لباس، خانه و مانند اينها). غيبت راجع به بدن، مثل اين كه بگويد فلان شخص كچل و كوتاه قد است. غيبت در نسب مثل اين كه بگويد: پدرش فاسق يا خبيث است. غيبت در امور مربوط به دين، مثل اين كه بگويد: دروغگو، يا شرابخوار ميباشد و يا در نماز مسامحه و كوتاهي ميكند. در كارهاي دنيوي، مانند اين كه بگويد: ادب ندارد يا حقنشناس است. (3)

پينوشتها:

1 - شيخ انصاري، المكاسب، ج 1، ص 123.

2 - گناهان كبيره، ج 2، ص 277 - 288 به نقل از مكاسب شيخ انصاري.

3 - همان، ص 278، با تلخيص.